Deprem, Türkiye'nin bulunduğu coğrafya sebebiyle bu topraklar üzerinde sık sık yaşanan bir doğal afet. Deprem afeti, şu an engellenemiyor olsa bile yaratabileceği yıkım ve kayıplara karşı önlem almak mümkün. Ne gibi tedbirler almak gerekiyor diye düşünürken oturduğunuz evin depreme karşı güvenli olup olmadığı konusunda endişe duyuyor olabilirsiniz. Deprem öncesinde alınması gereken önlemlerden biri de bina deprem testi yaptırarak olası bir felakete karşı kendini korumaktır. ''Oturduğum ev depreme dayanıklı mı?'', ''Depreme dayanıklı bina nasıl olur?'' gibi aklınızı kurcalayan soruların cevaplarını sizin için yanıtlamaya çalıştık.
Riskli Bina ve Fay Hattı Sorgulama Nasıl Yapılır?
Oturulan binanın deprem risk sorgulama işlemi belediyelere başvuru yaparak basitçe yapılabiliyor. Binaya ait deprem risk raporu olmaması oturulan binanın 'depreme dayanıklı bina' olduğu anlamına gelmiyor. Daha önce binanın depreme dayanıklılık testi yaptırılmamış olması sebebiyle böyle bir rapor belediye elinde bulunmuyor olabilir. Bu sebeple de bina risk kaydı kayıtlarda çıkmamış oluyor. Oturulan binada kayıt yoksa en kısa zamanda deprem dayanıklılık testi için başvuru yapılması öneriliyor. Deprem testi sonucuna göre bina depreme dayanıklı bina statüsünde değilse mümkünse güçlendirmesi yapılarak yapı sağlamlaştırılabilir ya da daha güvenli bir binaya taşınarak depreme karşı önlem alınabilir. Yaşanılan bina kadar yapının çevresinin de depreme karşı güvenli olup olmadığı önemli. Yaşanılan yapının altından ya da yakınından geçen bir fay hatta olup olmadığı internet aracılığı ile kolayca kontrol edilebiliyor. AFAD fay hattı sorgulama işlemi e-Devlet aracılığı ile yapılabiliyor.
Depreme Dayanıklı Ev Özellikleri Nelerdir?
Depreme dayanıklı bina deyince akla kaliteli malzeme gelmeli. Özellikle inşaatta kullanılan beton kaliteli olmalı ve masraftan kaçınılmamalıdır. Bunun yanında kullanılan demir ve diğer inşaat malzemelerinin de dayanıklı, güçlü ve kaliteli olması depreme dayanıklı bina için olmazsa olmazdır. Daha sonra yıkıcı ve üzücü sonuçlar doğmaması adına hiçbir masraftan kaçınılmayarak inşaat malzemeleri özenle seçilmelidir. Depreme dayanıklı bina için sayılabilecek diğer özelliklerden biri de bulunduğu yerin zeminine uygun şekilde kat sayısı belirlenmesidir. Nispeten daha riskli bölgelerde daha az katlı binalar inşa edilebilir. Kolon ve kirişlerin dayanıklı ve tam olması da ''Depreme dayanıklı bina nasıl olur?'' sorusunun cevaplarından biridir.
Evin Depreme Dayanıklılığını Anlamak İçin Nelere Bakılır?
Deneyimli ekiplerin detaylı incelemeleri sonucunda yuvanın güvenliğinden emin olmak mümkün. Bunun yanında uzman ekiplerin analizlerinden önce binanın güvenliği hakkında fikir edinmek için birkaç önemli şeye dikkat etmek gerekiyor.
Kolon ve Kirişler Kontrol Edilebilir
Kolonların ve kirişlerin çatlaksız ya da kırık olup olmadığı kontrol edilmelidir. Depreme dayanıklı bina, kirişleri ve kolonları tam olması gereken yapıdır. Eksik ya da kesilmiş kolon varsa en kısa sürede yetkili kişilere bildirilerek yapı boşaltılmalıdır.
Zemin Kontrolü Yapılabilir
Depreme dayanıklı bina zemini sert ya da taş olan yapılardır. Çamur, su birikintisi ya da dolgu alanların üzerine dikilen bina; deprem riskine karşı daha savunmasızdır. Bina yapılırken kullanılan malzemelerin kalitesine bağlı olarak yapının risk seviyesi değişebilir. Bina zemini hakkında ayrıntılı bilgi, bina dayanıklılık testi sonuçlarına göre uzmanlar aracılığı ile edinilebilir.
Duvar Kontrolü Yapılabilir
Depreme dayanıklı bina, yapının duvarlarında yer alan derin çatlaklar, duvarların inceliği ya da binanın genel yapısındaki bir yamulmadan da anlaşılabilir. Bu gibi sorunlar varsa bina depreme karşı risk altında olabilir. Yine uzmanların depreme dayanıklılık raporu sonucuna göre güçlendirme işlemleri yapılarak bina yeniden yapılandırılabilir veya binayı tahliye etmek gerekebilir.
Bina Deprem Testi Nasıl Yapılır?
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından lisans verilen kuruluşlar, belediyeler ve özel kurumlar tarafından riskli yapı tespiti yapılmaktadır. Binanın ihtiyaçları ve ne kadar risk altında olduğu detaylı olarak analiz edilir. Peki, bu testler nasıl yapılır? Uzmanlar gelip binayı genel olarak inceledikten sonra binanın taşıyıcı sistemine detaylı olarak inceleme başlatırlar. Binanın genel durumu, zemin analizi, yapının fay hatlarına olan yakınlığı da incelenir. Son ve asıl olarak binadan karot alımı sonrası, binadan bir parça alınarak, inceleme başlatılır ve kısa süre içinde risk raporu hazırlanarak talep eden kişiler bilgilendirilir. Uzmanlar yapının depreme dayanıklı bina olup olmadığına karar verir. Gerekli görülürse güçlendirme işlemi başlatılabilir ya da bina tahliye işlemleri devreye konur. Depreme karşı dayanıklılık testlerinin ücretleri analiz kurumuna bağlı olarak değişir. Deprem testinin yanı sıra Zorunlu Deprem Sigortası yaptırmak önemli bir güvence sağlar.
30 Yıllık Bina Depreme Dayanır Mı?
Binanın yaşı, bina hakkındaki birçok soruya cevap verebilir. Zamanla eskiyen yapı malzemeleri işlevlerini yerine getirememeye ve çürümeye başlamış olabilir. Daha yeni inşa edilen yapıları tercih etmek kişinin kendince alacağı önlemlerin başında gelir. Binadaki eskimeye ve rutubete bağlı hasarlar da binayı zamanla depreme karşı daha güçsüz hale getirir. Bununla birlikte, 1999 depremi sonrası değişen bina denetimi yasası sayesinde binalar deprem riskine karşı eskiye oranla daha güvenli hale getirilmiştir. 1999 sonrası inşa edilen yapılar için eskiye oranla depreme dayanıklı bina diyebiliriz. 30 yaşını geçmiş binaların hepsi depreme karşı güvensizdir demek de doğru değil. Binanın kalitesi kullanılan inşaat malzemelerinin kalitesine bağlıdır. Eğer yapı malzemeleri güçlü, kaliteli ve dayanıklıysa; 30 yıllık olup genç binalardan daha güvenli yapılar da vardır. Bunu tespit etmenin yolu uzman analizine başvurmaktır ve deprem testi yaptırmaktır.
