Doğal afetlerden biri olan deprem, ülkemizdeki insanların can ve mal güvenliğini etkileyen ciddi tehlikelerin başında gelir. Aktif fay hatlarına sahip olması sebebiyle Türkiye, deprem riskiyle sürekli karşı karşıya kalan ülkelerdendir. Alınan tedbirlerin yetersiz olması ve içinde birçok insanın yaşadığı binaların deprem yönetmeliklerine uygun olarak inşa edilmemiş olması sebebiyle, orta şiddetli depremlerde bile can ve mal kayıpları olabilmektedir. Deprem kuşağı üzerine kurulan bir ülkede gerekli tüm önlemlerin alınmış olması gerekir. Şehir içinde, depreme dayanıklı olmayan ve çok eski olduğu halde denetleme yapılmadan içinde yaşanmaya devam edilen binalarda can kayıpları yaşanmaktadır. Birey olarak, devletin de desteğiyle, yaşanma olasılığı yüksek dereceli depremler için önlem almak gerekir. Deprem öncesinde alınması gereken önlemler, ev içinde ve dışında olmak üzere farklılık gösterir. Öncelikle, şehirleşmenin yapılacağı yerin toprak yapısı ve aktif faylara yakınlığına dikkat edilmelidir. Toprağını gevşek veya kaygan zeminlerin oluşturduğu bölgeler yerleşime açılmamalıdır. Dik yamaç veya vadilerin içine konut yapmaktan kaçınmak gerekir. Bu tür bölgelerde, yaşanacak sarsıntı durumlarında, çığ tehlikesi de oluşabilir. Depreme dayanıklılık testleri yapılan binalardan çıkan sonuçlara göre, güçlendirme çalışmaları yapılabilir. Binanın temelinden, kolonların sayısına ve kolon kalınlıklarına göre konutlar, depreme karşı güçlendirilebilir. En az masraf ilkesi ile, binaları yıkmak yerine güçlendirme seçeneği değerlendirilebilir. Deprem anında, ev içinde yaşanabilecek kayıpları en aza indirebilmek için, hareketli eşyaları sabitlemek gerekir. Dolaplar ve benzeri eşyaların duvara sabitlenmesi, sık deprem yaşanan bölgelerde en başta alınan önlemlerden biridir. Yaşanan afet sırasında otomatik kapanmayı sağlayan gaz ve elektrik sistemlerine geçilmelidir. Deprem sonrasında yaşanabilecek bir yangına karşı yangın söndürücülerin hazırda tutulması hayat kurtarabilir. Acil durumlarda binadan hızlıca çıkılması gereken yollar bulunmalı, bu yollar üzerinde yürümeyi engelleyecek eşyalar bulundurulmamalıdır. Evde yaşayan herkese acil çıkış planını anlatmak ve zaman zaman bu planın uygulamaya konulduğu tatbikatlar yapmak önemlidir. Acil çıkış kapıları içe doğru değil, dışa doğru açılanlardan olmalıdır. Evde alınabilecek tüm önlemleri alarak doğal afetlere karşı ailece hazır olunması gerekir. Tüm aile bireyleri arasında görev paylaşımı yapılarak, soğukkanlılık elden bırakılmamalıdır. Soğukkanlı olmak birçok problemin çözümünde etkili olacaktır. Deprem sonrasında, yaşanılan bölgenin durumunun tahmin edilemeyeceği için deprem çantasının ayrıntılı olarak hazırlanması önemlidir. Hazırlanan çantanın acil çıkış kapısına yakın olmasına dikkat edilmesi gerekir. İlkyardım kurslarına katılarak da olası can kayıplarının önüne geçilebilir..
Deprem Hakkında Bilgilenelim: Deprem Nedir, Deprem Nasıl Oluşur?
Ülkemiz, en aktif fay hatlarından biri üzerindedir. Deprem nasıl oluşur sorusunun en basit cevabı; fay hatlarının, dünya üzerindeki kayaların gerilme veya sıkışma gibi yüksek basınç oluşturan nedenlerle kırılmasıdır. Depremler faylarda oluşan kırıkların meydana getirdiği basınç dengesinin beklenmeyen zamanlarda değişmesi ile ortaya çıkan sismik dalgalardır. Ülkemizde yaşanan depremler, tektonik kökenlidir. Yer kabuğunu oluşturan katmanların oluşturduğu hareketler, yeryüzünde sarsıntı olarak hissedilir. Kuzey Anadolu Fay Hattı, ülkemizdeki en hareketli fay hatlarından biridir. Neredeyse her gün bir noktada, küçük çaplı depremler hissedilir. Daha büyük depremlerin yaşanma ihtimaline karşı ise sürekli hazır olmak gerekir. Uzmanların yaptığı deprem açıklamalarına ve yaşanacağı söylenen büyük İstanbul depremine karşı tüm önlemleri almakta fayda vardır.
Binanız Deprem Yönetmeliğine Uygun Mudur Kontrol Edin
Yaşanan binanın olası bir şiddetli depreme ne derece hazır olduğunun ölçülmesi gerekir. Bir binanın depreme dayanıklı olup olmadığına bakarken, öncelikle bina yaşına bakılır. Türkiye'de 1999 yılında yaşanan büyük depremden sonra yapılan evler, yeni deprem yönetmeliğine uygun olarak yapıldığından dolayı, daha güvenlidir. Binanın projesi yoksa veya bina kaçak olarak inşa edildiyse risk büyük olabilir. Uzmanlar tarafından onay verilmeyen bir evde yaşamak oldukça tehlikelidir. İnşaatın yapımında hazır betonun kullanılmamış olması da riski büyüten unsurlardandır. Riskli binalar deprem ile birlikte can ve mal kaybının daha fazla olmasına sebebiyet verir. Bina için hayati bir öneme sahip olan kolon ve kirişlerde çatlaklar varsa, bodrum katlarındaki kolon demirlerinde paslanmalar görülüyorsa acilen bir denetleme gerekir. Karot beton dayanımı ölçümlerinin yapılması için binadan parça alınarak test edilmelidir.
Deprem Çantası ile Her Zaman Hazır Bulunun
Deprem, her an her yerde oluşabilir. Bu nedenle deprem oluşmadan önlem almak, olası riskleri ve kazaları da en aza indirger. Peki deprem çantasında neler olmalı? Yaşanabilecek şiddetli bir deprem sonrasında, şehirde oluşabilecek kaos ortamını da hesaba katarak, temel gıda maddelerinden deprem çantasına koymak yerinde olur. Depremden sonraki ilk 72 saat, hayati önem taşır. Yardım için çalışan ekiplerin depremzedelere ulaşarak yardım etmesini beklerken, çanta içindeki gıdalardan faydalanılabilir. Özellikle enerji verebilecek; çikolata, gofret, bisküvi ve kek gibi hazır paketli gıdalar çanta içerisinde hazır olarak bulundurulmalıdır. Uzun süre bozulmadan saklanabilen konserve ve kuru meyveler, deprem çantasına koyulması tavsiye edilen gıdalardır. Deprem çantasında neler olmalı sorusunun cevabı kişiden kişiye de değişir. Deprem çantasında olması gerekenler, ihtiyaç durumuna ve mevsime göre de değişiklik gösterir. Bu nedenle, çanta içindekileri belirli aralıklar ile yenilemek gerekebilir. Bulunulan binanın yıkılması durumunda ise, enkaz altından dışarıdakilere ses duyurabilmek amacıyla düdük gibi ses çıkarmaya yarayan bir alet bulundurulmalıdır. Yaralanma veya sakatlanma olasılıklarına karşı, ilkyardım malzemelerini de çanta içinde bulundurmak gereklidir. Evde bulunanların kimlik kartları, ehliyet, tapu, banka kartları, sigorta ve araç ruhsatı gibi belgeleri de çantaya koyulmalıdır. Deprem çantası olarak hazırlanması faydalı olan çanta içine, çakı ve fener gibi eşyalardan da koyulmalıdır. Depremin hangi mevsimde yaşanacağını ve nasıl bir havaya maruz kalınacağı önceden kestirilemediği için, battaniye gibi ısıtıcı ürünler eklenebilir. Sürekli olarak kullanılması gereken, hayati bir önem taşıyan ilaçlar varsa, onlardan da yedeklenerek çantaya alınmalıdır. Kaos ortamlarında, bankamatiklerden para çekilememesi gibi olasılıkları da düşünerek, bir miktar para çantaya koyulabilir. Tabii ki hayati önem taşıyan bir içecek olan su da unutulmamalıdır. Hazırlanan çantayı, kapıya en yakın yere koymalısınız. Zaman zaman, hazır paketli gıdaların son tüketim tarihlerine göre çanta içinde yenileme yapılabilir. Deprem çantası, sadece ev için hazırlanmaz. Okul ve iş yerleri için de deprem çantalarının hazır bulunması gerekir. Deprem çantaları, hayati öneme sahiptir.
Deprem Sigortası ile Evinizi Güvenceye Alın
Zorunlu Deprem Sigortası anlamına gelen DASK, depremin yaşandığı yerlerde oluşan maddi zararların karşılanmasını sağlayan bir sistemdir. Deprem riskinin yüksek olduğu bir ülke olan Türkiye'de konutlar için DASK zorunlu hale getirilmiştir. Deprem yönetmeliği hazırlanmıştır. Depremin neden olduğu; yangın, patlamalar, tsunami ve yer kaymasına karşı da eviniz sigorta ile korunur. Afet sebebiyle oluşan maddi zararlarınız, DASK poliçesinde belirlenmiş olan limitler dahilinde ödenir. Bina tamamen veya kısmen zarar görmüş olsa da sigorta ile teminat sağlanır. Tüm bu maddi zararların karşılanabilmesi ve normal hayata dönüş için mutlaka DASK yaptırmak gerekir. Deprem bölgesinde yaşayan insanlar için, her türlü tedbiri almak ve deprem gerçeği ile yaşamayı öğrenmek zorunluluktur. Çürük binalarda yaşamaya devam etmek yerine, yaşanılan binayı sağlamlaştırmak veya kentsel dönüşüm gibi çözüm yollarını arayarak tedbirli olmak gerekir. Unutmayın, insanları öldüren deprem değil tedbirsizliktir.
