Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), aktif çalışma yaşamınız süresince yaptığınız tasarrufları uzun vadeli yatırıma yönlendirebileceğiniz ve emeklilik dönemlerinde yaşam standartlarınızı koruyan bir gelir elde etmenizi sağlayan özel emeklilik sistemidir. BES kişilerin gönüllü olarak katılabilecekleri, sosyal güvenlik sisteminin sağladığı emeklilik gelirine ek bir gelir oluşturan sistemdir.
BES’in Amaçları Nelerdir?
- Kişilerin emekliliğe yönelik olan tasarruflarının yatırıma yönlendirilmesi ve emeklilik döneminde ek gelir sağlayarak yaşam standartlarını koruyabilmesi,
- Ekonomi için uzun vadeli kaynak yaratımı,
- İstihdam artışı,
- Ekonomik kalkınmaya katkı yapmak.
4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu tarafından yürürlüğe geçirilen BES, tasarrufların toplanması, değerlendirilmesi ve kişilere toplu para ya da maaş ödenmesini esas almaktadır. Sistem, Sosyal Güvenlik Kurumunda olan sağlık hizmetleri ya da diğer hizmetleri sizlere sunar. BES, zorunlu sosyal güvenlik sisteminin bir alternatifi olarak değerlendirilmemelidir. BES, bu sistemin tamamlayıcısıdır.
Devlet Katkısı Nedir?
Ödediğiniz tüm katkı paylarının %25’ine karşılık gelebilecek tutar devlet katkısı olarak bireysel emeklilik hesabınıza ödenir. Katılımcının takvim yılı içerisinde alabileceği devlet katkısı toplamı, o yıla ait olan toplam brüt asgari ücret tutarının %25’i ile sınırlıdır. BES’e tercih edebileceğiniz herhangi bir emeklilik şirketinden emeklilik ürünü satın alarak katılabilirsiniz. Emeklilik şirketleri, size sisteme girme kararını etkileyebilecek olan önemli detaylar ile ilgili bilgi verirler. Emeklilik ile ilgili beklentileriniz, gelir düzeyiniz ve yaşınıza uygun emeklilik planları teklifleri sizlere şirketler tarafından sunulur. Teklifi kabul ettiğiniz zaman belgeleri uygun bir şekilde doldurarak imzalamanız ya da elektronik iletişim araçları ile onaylamanız yeterlidir. Satın aldığınız emeklilik ürünü kapsamında emeklilik şirketiniz tarafından da kesintiler yapılabilmektedir. Emeklilik planlarınız dahilinde ödemiş olduğunuz katkı payı, planınızda öngörüldü ise kesintiler yapılır ve daha sonra emeklilik yatırım fonlarında değerlendirme altına sokulur. Birikimlerinizin hangi fon veya fonlarda değerlendirilebileceği risk ve beklenti tercihlerinize göre seçilebilir haldedir. Fon dağılımı tercihi yapmazsanız birikimleriniz, mevcut emeklilik planınız kapsamında sunulan standart fonda yatırıma sokulur. Bu fonlar, uzman portföy yöneticileri tarafından kontrol edilir. Fon portföyündeki varlıklar sizin adınıza saklanır. Emeklilik şirketi tarafından, fona uygun olan giderlerin karşılanabilmesi için fondan mevzuat dahilinde gider ve işletim kesintileri yapılabilmektedir. Mevcut emeklilik sözleşmenizdeki katkı payı tutarlarını, emeklilik şirketinizi, emekliliğinize ait planınızı ve fonlarınızı mevzuatlar dahilinde belirlenmiş sınırlamalara göre değiştirebilirsiniz. İstediğiniz zaman katkı payı ödemelerine ara verebilir veya dilediğiniz zaman yeniden katkı payı ödemelerine başlayabilirsiniz.
BES Ödemeleri Nasıl Alınır ve Stopaj Hangi Durumlarda Geçerlidir?
Emekli olabilmeniz için BES’e ilk giriş tarihinden itibaren 10 yıl süre ile sistemde kalmak gerekmektedir. Ayrıca 56 yaşını doldurmuş olma şartı da aranmaktadır. Bu şartları sağladıktan sonra sistemde kalarak katkı payı ödeyebilir ve böylelikle birikimlerinizin daha da fazla değer kazanmasını sağlayabilirsiniz. Emekliliğe hak kazandığınız zaman devlet katkısı ve hesaptaki birikimlerin bir kısmını veya tamamının defaten ödenmesini talep edebilirsiniz. BES’e devam ederek birikimlerinizi geri ödeme planına uygun şekilde emeklilik şirketinden kısım kısım almayı seçebilirsiniz. Birikimlerinizin bir kısmı ya da tamamı ile yıllık gelir sigortası satın alabilir ve gelir elde edebilirsiniz. İstediğiniz an birikimlerinizi alarak sistemden çıkabilirsiniz. Sistemden çıktığınız zaman emeklilik şirketi tarafından size yapılacak olan ödemeler için elde ettiğiniz getiri tutarı üzerinden gelir vergisi yani stopaj kesintisi yapılır. Stopaj kesintilerinin oranları 10 yıl sistemde kalan ve emeklilik hakkı elde etmeden ayrılanlar için %10, 10 yıldan az kalan ve sistemde kalarak ayrılanlar için %15 ve emeklilik hakkı kazanıp sistemden vefat, maluliyet ve tasfiye gibi zorunlu sebeplerden ayrılanlar için %5’dir.
