Sigorta şirketleri, hasar görmüş bir malın veya hasar görmeyen kısımların sigortalının onayı ile satılmasını sağlar. Gelire dönüştürülen veya hasar gören malın değerli kısmını sigortalıya bırakan kasko hizmetinin alındığı sigorta şirketleri bu tür durumlarda tazminat ödemesinden bu detaylar düşer. Sigorta şirketleri ile sigortalı kişiler arasında oluşan bu süreçteki miktarlar dosyalara sovtaj olarak kaydedilir. Üretim yapılan bir atölyede veya farklı bir çalışma alanında yangın meydana geldiği zaman ve yangından dolayı bazı malların yandığını ya da hafif seviyede zarar gördüğünü varsayalım. Böyle bir durum oluştuğu zaman sigortalı kişi dilerse bütün malları sigorta şirketine bırakabilir. Daha sonra sigortalı kişi belirlenen tazminatın tamamını alabilir. Dilediği zaman sigortalı kişiler malları alır ve kendilerine sigorta şirketi tarafından tazminat sovtaj bedeli düşülerek ödeme yapılır.
Kasko Sigortasında Sovtaj Bedeli Nasıl Belirlenir?
Sözlük anlamı “kurtarma” olan sovtaj, en fazla kasko sigortası için ön plana çıkmaktadır. Kaza meydana geldikten sonra ağır hasarlı aracın pert hali ekonomik olduğuna karar verilmiş olabilir. Aracın pert haliniön ekonomik olduğuna karar verilmesi durumunda ilk olarak aracınızın piyasa değeri analiz edilir. Daha sonra aracın hurdasının kime kalacağı konusunda sigortalı kişi seçimlik hakkından yararlanabilmektedir. Aracın hurdasını almak isterseniz, tazminat miktarından sovtaj bedeli mahsup edilir. Sovtaj bedelinin mahsup edilmesinden sonra size sigorta şirketleri tarafından ödeme yapılır. Sovtaj bedelinin belirlenmesi ise ekspertiz sayesinde gerçekleşir. Perti, ekonomik olduğuna karar verilen ağır hasarlı aracın piyasa rayicinin 22.500.00 lira olduğunu varsayalım. Sigortalı kişi pert olan aracın kullanım hakkını ve satış kısmını sigorta şirketine bırakır ise bu tutarın tamamını tazminat olarak alabilir. Sigorta şirketi, sigortalıya ödeme yaptığı tazminatın bir kısmını sovtaj yolu ile elde eder. Sigortalı kişi, aracın hurdasını elinde tutmak isterse, eksper aracın sovtaj bedelini belirler. Örneğin; 9.000.00 liralık bir araç söz konusu ise bu tutarın tamamı toplam tazminattan mahsup edilerek sigortalı kişiye ödenir.
Sovtaj İşlemlerinin Hukuki Boyutu Nedir?
Sigortaya bağlı olan malların hasara uğradığı durumlarda, sigortalı kişi sigorta şirketinden hasarın tazminini talep edebilmektedir. Sigorta şirketi talep edilen sigorta bedelini ödedikten sonra hukuki açıdan sigortalının yerine geçer. Bu detay, sigortacılıktaki halefiyet ilkesinden dolayı oluşmaktadır. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiş halefiyet ilkesine göre, sigorta şirketi hasarın tazmin edilmesi ve hasarlı malların tasarruf hakkına sigortalının hukuku çerçevede sahip olabilmesini sağlamaktadır. Bu yasa çerçevesinde mevzu bahis hasarlı malın satılması durumunda elde edilecek gelir ise sigortacılık kanunlarında sovtaj geliri olarak tanımlanmaktadır. Sovtaj bedeli, sigorta şirketinin ödeyecekleri tazminat tutarından düşüldüğü için sovtaj hasar azaltıcı bir sigortacılık işlemi olarak adlandırılır. Bu açıdan bakıldığı zaman sovtaj işleminde sigorta şirketinin lehine sovtaj bedeli kadar bir tutar oluşturulmaktadır. Tutarlar, sigorta şirketleri tarafından tahakkuk edilen dönemde gelir olarak dikkate alınır. Bu sebeple, sigortacılıktaki sovtaj işlemlerinden elde edilmiş bütün gelirlerin mevzuat hükümleri uyarınca BSMV’ye tabi tutulması gerekmektedir.
Sovtaj Bedelini Kim Öder ve Sovtaj Bedeli Nasıl Hesaplanır?
Sovtaj bedeli eksper tarafından yapılacak analiz çalışmalarından sonra belirlenir. Rapora göre belirli bir bedel ortaya konur. Sigorta şirketlerinin kendi eksperleri sovtaj bedelini belirledikten sonra yasal sürecin başlatılmasını sağlarlar. Sovtaj bedeli ödemeleri sigorta şirketine yapılmaktadır. Aracın hurdaya çıktığı durumlarda çalışan kısımları hurdacılara ya da kullanıcılara satıldığı zaman elde edilecek olan gelir sigorta şirketine ait olur. Sovtaj işlemleri sigorta firması tarafından yapıldığı için elde edilen ödemeler de firmaya ait olur.
