Küresel ısınma tüm dünyanın birlikte mücadele etmesi gereken en önemli sorunların başında geliyor. Gelişen teknoloji, büyüyen sanayi ve bilinçsiz insan faaliyetleri küresel dengeleri tehdit ederek, tüm canlıların yaşamlarını riske atacak küresel ısınmaya neden oluyor. Ancak gelecek nesillere yaşanabilir bir dünya bırakmak için insanlığın üzerine düşen aslında yalnızca doğaya saygı duymak. Doğanın sana sunduğu olanakları duyarlı bir şekilde kullanarak tüm canlılara ev sahipliği yapan gezegeni korumaya destek olabilirsin. Bu bilincin ortaya koyduğu kavramlardan biri “karbon ayak izi” olarak adlandırıyor. Peki karbon ayak izi ne demek? İşte karbon ayak izi hakkında merak edilenler…,
Karbon Ayak İzi Nedir?
Dünyadaki tüm canlılar için yaşam kaynağı olan atmosfer, ihtiyaçları karşılamak için yapılan aktiviteler sonucunda ortaya çıkan sera gazı salınımları nedeniyle işlevini kaybetme riski altında bulunuyor. Bu kapsamda, sera gazı salınımı, bireysel ya da kurumsal faaliyetlerin dünyaya verdiği zararın ölçüsü oluyor. Bu değer karbondioksit cinsinden ölçülüyor ve “karbon ayak izi” tanımını doğuruyor. Kısaca karbon ayak izi, bireylerin gündelik yaşamlarında gerçekleştirdikleri faaliyetler nedeniyle atmosfere yaydığı ve karbondioksit cinsinden ölçülen değer olarak tanımlanıyor.
Karbon ayak izi hesaplama ise atmosfere verilen bu zarara karşı farkındalık oluşturmak için en etkili yöntemlerden biri oluyor. Hesaplama yapılırken, ısınma faaliyetlerinden elektrik tüketimine, ulaşım için kullanılan araçlardan paketlenmiş ürün kullanımına kadar birçok husus dikkate alınıyor.
Karbon Ayak İzini Azaltmak için Neler Yapılabilir?
Birey olarak karbon ayak izini azaltman mümkün. Peki nasıl? İşte bunun için 15 temel yöntem:
- Yürümek veya bisiklet kullanmak: İstediğin yere özel aracın gitmek sana oldukça pratik geliyor olabilir. Ancak bunun tek opsiyon olmadığını hatırlamalısın. Özellikle kısa mesafeler için yürümeyi tercih edebilirsin. Yaşadığın yerde uygun koşullar bulunuyorsa bisiklet de araba yerine tercih edilebilecek olanlar arasında.
- Toplu taşıma kullanmak: Uzak mesafelerde toplu taşıma kullanarak kişisel karbon ayak izi oluşumunu azaltabilirsin.
- Yerli ürün kullanmak: Günümüz dünyası, binlerce kilometre uzaktan istediğin ürünlerin kapına gelmesine izin veriyor. Ancak bu ürünlerin sana ulaşması için gereken yolculuğu karbon ayak izini artırıyor. Bunun yerine mümkün olan ürünlerde yerli üretimi tercih edebilirsin.
- Plastik şişede su satın almamak: Plastik kullanımı, suyun depolanması, işi biten lastik şişelerin geri dönüştürülmesi süreci enerji kullanımı gerektiriyor. Bunun yerine evdeki musluklarda su filtreleme sistemi kullanabilir ve plastik kullanımını azaltabilirsin.
- Doğada çözünen ambalaj kullanmak: Klasik poşetler yerine doğada çözünebilen doğal poşetler kullanarak karbon ayak izini azaltabilirsin.
- Çamaşırları yüksek derecede yıkamamak: Yüksek derecede çamaşır yıkamak daha fazla enerji tüketimi anlamına geliyor. Çamaşırlarını yeterli sıcaklıkta yıkayarak hem enerji tüketimini azaltabilir hem de giysilerinin kullanım ömrünü artırabilirsin.
- Çamaşırları asarak kurutmak: Çamaşırları kurutma makinesinde kurutmak yerine asarak kurutmak enerji tüketimini azaltıyor. Bu da karbon ayak izini düşüren etkenlerden biri oluyor.
- Bulaşık makinesini dolmadan çalıştırmamak: Gündelik yaşamda enerji tüketen faaliyetlerden biri de bulaşık yıkamak. Makineyi tam dolmadan çalıştırmak yerine dolduktan sonra çalıştırarak enerji tüketimini azaltabilirsin.
- Ampülleri değiştirmek: Evdeki ampülleri enerji tasarrufu sağlayan LED ampüller ya da floresan ampüller ile değiştirebilirsin. Ayrıca bir odadan çıkarken ışıkları söndürmeyi de ihmal etmemelisin.
- Isıtıcı ve soğutucuları durdurmak: Evde olmadığın zamanlarda kombi, termostat, klima gibi ısıtıcı ve soğutucuları durdurabilirsin. Bu yıllık enerji harcamalarında önemli bir düşüş sağlıyor.
- Kullanılmayan elektronik eşyaları kapatmak: Televizyon, bilgisayar gibi elektronik eşyalarını kullanmadığın zamanlarda kapalı tutabilirsin. Elektrik kullanımının önüne geçmek için fişlerini de çekmeyi alışkanlık haline getirebilirsin.
- Dizüstü bilgisayar kullanmak: Sürekli prizde olması gereken masaüstü bilgisayarlar yerine laptop kullanarak daha az enerji tüketebilirsin.
- Gereksiz su harcamamak: Ellerini yıkarken, dişlerini fırçalarken ya da duş alırken suyu tasarruflu kullanmak önemli. Daha pratik bir yol için sensörlü muslukları tercih edebilirsin.
- İhtiyaç kadar yiyecek almak: İhtiyaç fazlası meyve ve sebzeleri saklamak için enerji tüketmek zorunda olduğunu aklında bulundurmalısın. Ayrıca fazla alınan yiyeceklerin çöpe gitmesi, bu atıkların çürümesi metan gazının artmasına neden oluyor. Bu nedenle ihtiyacından fazla ve zamanında tüketemeyeceğin gıda ürünlerini satın almaktan kaçınmalısın.
- Güneş ışığından faydalanmak: Özellikle kışın güneşli günlerde güneşe bakan odalardaki perdeleri açarak hem içeriyi ısıtmaya yardımcı olabilir hem de doğal aydınlatma sağlayabilirsin.
